Pandemia COVID 19 detyroi një numër të madh të të punësuarve anembanë botës që të punojnë nga shtëpia. Njerëzit janë të detyruar të mbajnë distancën fizike, të takohen përmes video konferencave, duke zbuluar kështu platformat digjitale të cilat në të vërtet ekzistojnë prej vitesh. Ajo që para pandemisë ishte e paimagjinueshme, tani është një realitet i ri edhe në Malin e Zi.
“Pandemia COVID 19 potencoi rëndësinë e madhe të teknologjisë, si dhe rolin vendimtar të një qeverie efikase, të hapur dhe të përgjegjshme. Si rrjedhojë Qeveria duhet të përshpejtojë zbatimin e teknologjive digjitale inovuese”, thuhet në Analizën e Gjendjes së Shërbimeve Elektronike me propozimin e masave për përmirësimin e tyre.
Në këtë dokument, të publikuar në korrik të këtij viti, theksohet se Ministria e Administratës Publike në fillim të krizës shpalli rekomandimet e qarta për të gjithë organet e administratës publike dhe njoftoi qytetarët që kërkesat e tyre mund t’i dorëzojnë në mënyre elektronike.
Në këtë periudhë u zhvilluan 17 shërbime elektronike të krijuara nga ana e organeve shtetërore. Shërbimi më i njohur është pa dyshim platforma „Mëso në shtëpi“, të ndjekura edhe nga kërkesat elektronike për regjistrimin e fëmijëve në klasë të parë, në çerdhe dhe në shkollë të mesme.
Ministria e Administratës Publike krijoi dy shërbime: “Kërkesën për dorëzimin e kopjes së dokumentacionit nga evidenca zyrtare për OJQ” dhe “Kërkesën për dorëzimin e vërtetimit për të dhënat nga Regjistri zyrtar i OJQ-ve”.
Fondi për Sigurimin Shëndetësor krijoi më së shumti shërbime elektronike. Përveç të tjerash, bëhet fjalë për shërbimet elektronike të krijuara për qytetarët (pacientët), siç janë ePorositja (kohëzgjatja e recetave), eSigurimi dhe eFarmacia (në gjuhën malazeze: eNaručivanje, eOsiguranje, eApoteka). Këtu bënë pjesë edhe shërbimi eRezultati (në gjuhën malazeze: eNalaz), i cili iu mundëson pacientëve qasjen në rezultatet e analizave biokimike laboratorike, si dhe shërbimi eReceta (në gjuhën malazeze eRecept) i cili iu mundëson pacientëve qasjen në recetat e rekomanduara dhe të realizuara.
Në këte periudhë, u krijua edhe shërbimi Kërkesa për caktimin e numrave identifikues te urdhrave për kundërvajtje në Regjistrin e Gjobave dhe Regjistrin Penal të personave fizik, ndërsa Drejtoria e Doganave ka krijuar Kërkesën për regjistrim në Regjistrin Doganor.
Përndryshe, në Portalin e-Qeverisja (eUprava) nga viti 2012 ekziston shërbimi elektronik për regjistrimin e ndërmarrjeve, i cili do të jetë plotësisht i mundur vetëm pas vendosjes së shkëmbimit të të dhënave ndërmjet të gjithë organeve të cilët marrin pjesë në këtë proces.
Përmes Portalit e-Qeverisja mund të dorëzohen edhe kërkesat për dhënien e licencave për punën e auto-shkollave dhe të institucioneve parashkollore, si edhe Kërkesa për ndarjen e kredisë studentore.
Në Ministrinë e Administratës Publike pohojnë se Programi i Aftësimit Profesional është një nga shembujt më të mirë të shërbimeve elektronike i cili me vite po realizohet në mënyrë të suksesshme.
Po ashtu, në portalin e-qeverisja ekziston sistemi e-Pjesëmarrja – shërbim elektronik për shqyrtimet publike të dokumenteve strategjike dhe ligjeve të cilat i harton Qeveria e Malit të Zi.
Ky sistem mundëson pjesëmarrjen proaktive të qytetarëve në proceset shoqërore dhe në vendimmarrëse, të rëndësishme për jetën e tyre dhe të komunitetit shoqëror. Përmes këtij shërbimi qytetarët mund të marrin pjesë në mënyrë aktive në hartimin e ligjeve dhe dokumenteve tjera strategjike, si dhe mund të paraqesin mendimet dhe qëndrimet e veta në shqyrtimet publike.
Në këtë mënyrë sigurohet kontakti më cilësor në mes të qytetarëve dhe përfaqësuesve të pushtetit, pa detyrimin e pranisë fizike të pjesëmarrësve në dialog që është në lidhje të plotë me parimet e demokracisë elektronike – eDemokracia dhe administrimin elektronik – eAdministrimi.
Përmes portalit e-Qeverisja u dorëzuan gjithsej 491 kërkesa. Pothuajse gjysma e tyre (238) kanë të bëjnë me dorëzimin e të dhënave nga regjistri penal për personat fizik, një e gjashta (82) lidhen me regjistrimin për dhënien e provimit profesional për punë në organet shtetërore, pastaj vijojnë 24 kërkesa për dorëzimin e të dhënave nga regjistri penal për persona fizik.
Ndër rekomandimet më të rëndësishme në procesin e digjitalizimit të administratës publike veçohet nevoja e promovimit më të fuqishëm të shërbimeve publike elektronike nga institucionet të cilët i ofrojnë këto shërbime.
Teksti u hartua në kuadër të projektit “ZËRI IM NË KOMUNËN TIME”, të cilin e realizon OJQ Horizonti i Ri në partneritet me OJQ “Ul info” dhe Bibliotekën e Qytetit – Ulqin. Projekti mbështetet nga Ministria e Administratës Publike e Malit të Zi, në kuadër të programit “e-Demokracia – merr pjesë, propozo, ndrysho”, në fushën e reformës së administratës publike. Përmbajtja e këtij teksti është përgjegjësi vetëm e autorit dhe në asnjë mënyrë nuk pasqyron qëndrimet e donatorit.
