Ullishta e Ulqiit është monumenti më i madh i gjallë i kultivimit të ullirit në Adriatik. Gjatë gjithë historisë, voji i ullinit me cilësi shumë të lartë është eksportuar nga ky qytet.
Kështu, për shembull, në pesë muaj, nga fundi i vitit 1755 deri në fillim të vitit 1756, shtatë anije plot me voj u ngarkuan nga Ulqini dhe Tivari për nevojat e Republikës së Venedikut.
Udhëheqësi i sanxhakut të Shkodrës, Mahmud Pashë Bushatlija, shiste vojin nga Ulqini dhe Tivari në të gjithë Ballkanin – nga Sarajeva përmes Kosovës dhe Beogradit deri në Pllovdiv të Bullgarisë.
Voji i Ulqinit vlerësohej veçanërisht në Dalmaci.
Duket se pas tre vitesh, një korrje e mirë është në horizont në Ullishtën e Ulqinit, por edhe kultivuesit e ullinit përballen me një detyrë të vështirë për të mbrojtur vojin e tyre të ullinit me një tregues gjeografik.
Kjo lehtësohet nga fakti se dhjetë vjet më parë, shumë kultivues ullinit morën një certifikatë për moshën e pemëve të tyre nga Universiteti i Stambollit.
“Nga zona e Ulqinit, 25 prodhues kanë një certifikatë që tregon moshën e pemëve nga 500 deri në mbi 1900 vjet, gjë që përfaqëson një bazë të mirë për vlerësim më të mirë të vojit të ullinit”, thonë nga Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural.
Siç shtohet, certifikata si provë e një tradite të gjatë kultivimi është një bazë e mirë, por detyra më e rëndësishme para ulqinakëve është forcimi i shoqatave, dhe më pas të bien dakord për prodhimin, kontrollin, deklarimin… Në rastin e regjistrimit të një treguesi gjeografik, është i nevojshëm trajnimi për kontrollet e brendshme dhe edukimi i mëtejshëm për përgatitjen e “specifikimit të prodhimit” si dokument bazë për mbrojtjen e emrit.
Diçka e tillë është parashikuar në Planin Strategjik të Zhvillimit të komunës së Ulqinit deri në vitin 2028, sepse sigurisht që do të ndihmonte në promovimin e vojit të ullinit ekstra të virgjër të Ulqinit. Në këtë mënyrë, çmimi i vojit duhet të rritet, dhe kështu edhe të ardhurat e kultivuesve tanë të ullinjve.
“Prodhuesi, përveç fitimit, merr edhe marketing të fortë të mbështetur nga shteti, një treg më të sigurt dhe një garanci se produkti i tij nuk do të keqpërdoret.” Për shtetin, përfitimi është ruajtja e identitetit dhe traditës, por edhe zhvillimi i zonave rurale”, pohon Ministria përkatëse.
Duke kujtuar çmimin e argjendtë për cilësinë e kompanisë Barsko zlato të fituar në Panairin ndërkombëtar të vojit të ullinit në Nju Jork, i cili festoi varietetin tonë “vajuk”, por edhe rriti vlerën e vojit të ullinit të Tivarit, prodhuesi nga ky qytet fqinj, Dragutin Martinoviq, porosit ullisharët të mos dorëzohen kurrë, por të besojnë gjithmonë në sukses, i cili duhet të jetë epilogu i dekadave të tëra pune të përkushtuar.
Rregulli i vjetër në turizëm është që mysafirët nuk duhet të argëtohen me imitime, por duhet t’u prezantohemi sinqerisht me atë që jemi. Ullishtaria është tradita jonë e vërtetë, ndërsa voji i ullinit është një ushqim i rekomanduar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe Kombet e Bashkuara.
Ky tekst është krijuar si pjesë e projektit Turizmi i Ullirit – një vend i ri në ofertën turistike, promovimin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të Ulqinit, financuar nga Ministria e Kulturës dhe Medias, nga Fondi për Nxitja e Pluralizmit dhe Diversitetit Mediatik. Përmbajtja e këtij teksti është përgjegjësi e vetme e OJQ-së “Ul info” dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Ministrisë.
