Spini është një lloj anshmërie mediale që nënkupton gjuhë të paqartë, dramatike ose sensacionaliste. Kur gazetarët “rrotullojnë” një storie ata largohen nga faktet objektive dhe të matshme. Spini është një formë e anshmërisë mediale që mjegullon shikimin e lexuesit, duke u penguar të kuptojnë se çfarë ka ndodhur në të vërtetë.
Ndoshta roli më i rëndësishëm i medias është ai i rojes së demokracisë. Mediat duhet të përfaqësojnë interesat e qytetarëve dhe të mbajnë në sy elitat politike dhe ekonomike dhe pjesëmarrësit e tjerë në jetën publike. Roli i gardianëve të demokracisë nënkupton që gazetarët t’u bëjnë pyetje elitave të lartpërmendura dhe të kërkojnë përgjigje që janë në interes të publikut. Nga ana tjetër, politikanët dhe anëtarët e tjerë të elitës përdorin kohën e tyre në media për të përmirësuar imazhin e tyre para publikut. Ata shpesh vendosin interesat e tyre përpara atyre të përgjithshme dhe përpiqen të fshehin ose paraqesin informacione dhe ngjarje të caktuara në një mënyrë të dëshirueshme për ta para gazetarëve (ose më mirë publikut) – me fjalë të tjera, ata përpiqen të spinojnë, të bëjnë spin.
Fjala spin bënë bujë në dekadat e fundit në botën e medias dhe PR. Ajo tregon për një kompleks marifetesh propagandistike të natyrës manipuluese në kohën moderne. Spin është manipulim që i bën njerëzit, ngjarjet ose produktet të duken shumë më mirë (ose shumë më keq) sesa janë në të vërtetë. Shumëllojshmëria e përmbajtjes së medias dhe mediave, si dhe pasuria e burimeve të informacionit në botën moderne, kanë ndryshuar shumë strategjitë e manipulimit. Sot është pothuajse e pamundur të përhapësh informacion krejtësisht të rremë, sepse mund të verifikohet shumë më lehtë se më parë.
Prandaj, u krijua një taktikë e re: faktet e vërtetuara, gjysmë të vërtetat dhe të pavërtetat paraqiten me një intensitet dhe ndryshueshmëri të caktuar në atë mënyrë që fillimisht të shkaktojnë konfuzion tek njeriu i zakonshëm, e më pas bindje në gjysmë të vërteta ose të pavërteta të plota. Më shpesh, personi që manipulohet nuk është as i vetëdijshëm se kush e ka bindur se disa gjëra janë shumë më të mira se sa janë në të vërtetë, ose anasjelltas. Një person që është rrotulluar në fund të fundit i ngjan një qenieje të hipnotizuar, dhe mjeshtrit e rrotullimit u ngjajnë magjistarëve dhe iluzionistëve.
Metodat e rrotullimit:
Paraqitja selektive dhe në kohë të caktuar shpallja e fakteve;
Mbulimi i lajmeve të këqija: duke i paraqitur publikut disa lajme pozitive shumë të njohura dhe të shumëpritura, por në të njëjtën kohë duke renditur lajmet e këqija, duke shpresuar që media të fokusohet tek lajmet e njohura;
Ekzagjerimi i disa ngjarjeve për të gjeneruar reagime pozitive në publik;
Vëmendja e publikut devijohet nga problemet e rëndësishme në ato të parëndësishme. Publiku po mbytet me informacione të parëndësishme, në mënyrë që njerëzit të mos mendojnë dhe të mos përkushtohen për të kuptuar botën;
Manipulim pak a shumë i aftë i aspekteve jokonjitive të përmbajtjes mediatike: prodhimi në kohë i përshtypjeve emocionale, estetike dhe morale;
Dhënia e deklaratave të menduara me kujdes “off the record” (burime të njohura për redaksinë) ku diçka pretendohet, mohohet, pastaj pretendohet sërish… Kjo manipulon edhe vetë gazetarët;
Të folurit në një rreth vicioz (circulus vitiosus), në të cilin në dukje diskutohet diçka, por në të njëjtën kohë supozohet që në fillim një fakt i pavërtetuar;
Metoda “problem-reagimi-zgjidhje”. Është krijuar një problem që një pjesë e publikut të reagojë ndaj tij. Për shembull: dhuna provokohet dhe transmetohet për ta bërë më të lehtë për publikun të pranojë kufizimet e lirisë, një krizë ekonomike – për të justifikuar përfundimisht prishjen e shtetit të mirëqenies.
Ky tekst është krijuar në kuadër të projektit “Lexo saktë” i cili realizohet nga OJQ “UL Info”, në partneritet me OJQ “Punta Institut”, në kuadër të projektit rajonal “Media jonë – Iniciativa për përmirësimin e shkrim-leximit mediatik , dialogu dhe aktivizmi”, të cilin e realizon Rrjeti i Evropës Juglindore për Profesionalizimin e Mediave, me mbështetjen e BE-së dhe Ministrisë së Administratës Publike të Malit të Zi. Përmbajtja është përgjegjësi e vetme e UL Info dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Bashkimit Evropian.
