Gjatë gjithë historisë, pema e ullinit ka qenë një simbol i jetës, paqes dhe shpresës. Përfitimet e asaj peme të shenjtë rriteshin me rritjen e përpjekjeve dhe dashurisë së njerëzve për të. Kjo është arsyeja pse kultivuesit e ullinit kishin gjithmonë shpresa dhe pritshmëri të ulëta, por një paqe të brendshme magjepsëse.
Në Ulqin vitet e fundit vërehet një trend i dukshëm i kthimit së Ullishtës, por është larg mundësive dhe nevojave. Për shembull, sot në këtë komunë ka rreth 130 mijë ullinj, ose rreth 40 mijë më shumë se në fund të shekullit të 19-të.
Dinamika e krijimit të ullishtave të reja dhe cilësia e vajit vendas u ndikua më së shumti nga hapja e fabrikave të reja moderne të vajit që shkurtojnë kohën e përpunimit të ullinit.
Kultivuesit e ullinit dhe pronarët e fabrikave të vajit po zgjerojnë plantacionet e tyre dhe po kërkojnë stimuj për të rigjallëruar ullinjtë e vjetër dhe të lënë pas dore. Për fermerët, një periudhë kredie më pak se 12 vjet konsiderohet afatshkurtër. Sidomos në Ullishtën tonë, e cila në rastin e varietetit vajuk ka ciklin e mëposhtëm në pesë vjet: një korrje është jashtëzakonisht e mirë, dy janë të mira dhe dy të tjerat janë shumë të këqija.
Detyra jonë kryesore duhet të jetë rritja e nivelit të njohurive të prodhuesve për nevojën e aplikimit të teknologjive të reja, për kujdesin ndaj Ullishtës dhe vjeljen dhe përpunimin modern, si dhe për edukimin e ekspertëve që do të lëshonin certifikata të vajit të ullinit. E gjithë kjo është e nevojshme për të krijuar një markë të vajit të ullinit.
Ndaj do të duhet të presim edhe pak për një rilindje të vërtetë të ullishtarisë së Ulqinit. Kjo do të ndodhë vetëm kur të ndërtohen bodrumet e vajit, të arsimohen punëtorët në mullinj, të futet vaditja e ullishtave dhe mbi të gjitha të merren masat e nevojshme për rregullimin e tregut të vajit të ullinit.
Por para kësaj, Ullishta duhet të mbrohen nga ndërtimi. Ndërsa shumë kultivues të ullinit në një rajon unik të ullinit siç është Valdanosi, pasi u janë kthyer ullinjtë e konfiskuar pas më shumë se katër dekada, po punojnë me zell për të pastruar dhe rigjallëruar pronat e tyre, ky “liman i paqes” është vazhdimisht nën kërcënimin e shndërrimit në një zonë të re ndërtimi. Pavarësisht nga të gjitha ligjet dhe planet që e ndalojnë rreptësisht.
“Ullinj mijëra vjeçarë, burime, mur i thatë… Një ditë në këtë ullishte e zgjat jetën për disa vite. Ky është një nga lukset më të mëdha të Ulqinit dhe Malit të Zi në përgjithësi! Nëse i mbrojmë nga shkatërrimi dhe tregojmë se jemi të vendosur në atë qendrin, Porsche do ta filmojë historinë e saj këtu, jo me gomarët e mi”, thotë ekologu i njohur Darko Saveljiq.
Sepse, mysafirët dhe vizitorët vendas dhe të huaj po interesohen gjithnjë e më shumë për gjëra autentike, burimore dhe origjinale, të cilat Ulqini, së bashku me resurset dhe ofertat e tjera kulturore, duhet t’i përdorë për t’u pozicionuar në hartën turistike të botës. Kompleksi me 86.000 pemë ullinj shekullore, rrallë gjendet në Mesdhe.
Ky tekst është krijuar si pjesë e projektit Turizmi i Ullirit – një vend i ri në ofertën turistike, promovimin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të Ulqinit, financuar nga Ministria e Kulturës dhe Medias, nga Fondi për Nxitja e Pluralizmit dhe Diversitetit Mediatik. Përmbajtja e këtij teksti është përgjegjësi e vetme e OJQ-së “Ul info” dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Ministrisë.
