Një nga dëshmitë ende të gjalla të ndërkulturalizmit, unitetit dhe tolerancës fetare në këtë zonë janë kishat me dy altarë – ortodoks dhe katolik.
Kjo është një nga karakteristikat e bregdetit malazez, zonë ku nuk ka pasur asnjëherë vija të thella të ndarjes fetare dhe ku nuk ka pasur asnjëherë fanatizëm fetar në asnjë formë.
Tre shekuj më parë, në bregdetin malazez kishte rreth 17 kisha me dy altarë. Sot janë dy, kisha e Shën Teklasë (Shëndekla) dhe kisha e Shën Premtës (Shna Prendes), në Sutomore, afër Barit.
Kisha e Shëndeklasë daton nga shekulli i 14-të dhe i përket llojit të ndërtesave të varrezave njënefshe prej guri të latuar. Përveç ikonostasit dhe tryezës ortodokse, në pjesën perëndimore ndodhet një altar katolik, i mbështetur në murin jugor.
“Është padyshim kisha më e rëndësishme me dy altarë jo vetëm në Mal të Zi por në Ballkan e më gjerë, në të cilën funksionon në mënyrë të jashtëzakonshme bashkëjetesa e dy besimeve të krishtera. Është interesante se ata e rinovuan atë së bashku pak më shumë se 15 vjet më parë. Pesë anëtarë të “Komitetit të Rindërtimit” ishin ortodoksë, pesë katolikë. Ata u konsultuan me të dyja Kishat dhe bashkërisht rinovuan vendin e kultit dhe gjithçka rreth tij (hyrjen, varrezat). Ajo kishë është një shembull i vërtetë se si mund të funksionojë, nëse vërtet ekziston dëshira”, thotë publicisti dhe gazetari i njohur i Tivarit, Željko Milović.
Raportimet e rregullta të kryepeshkopëve të Tivarit nga vizitat kanunore janë plot shembuj të bashkëjetesës së krishterë në këtë zonë. Kështu, në vitin 1750, Kryepeshkopi Lazar Vladanji thotë se katolikët marrin pjesë në liturgjitë ortodokse dhe kungohen me ta, ortodoksët dëgjojnë meshën katolike, martohen me njëri-tjetrin dhe liturgjitë i kanë të përbashkëta. Më tej Vladanji tregon se ndodh që kur vdes një ortodoks, thërrasin një prift katolik dhe anasjelltas.
Në Tivar, meqë ra fjala, besimtarët katolikë dhe ortodoksë ndërtuan kisha me dy altarë ose një altar të përbashkët me iniciativën e tyre, ndërsa në Gjirin e Kotorrit u ngritën dy altarë me sugjerim të autoriteteve.
Kishat me dy altarë janë, pra, një nga karakteristikat më të rëndësishme të bregdetit malazez dhe flasin për një shkallë të lartë tolerance fetare dhe marrëdhënie të qëndrueshme ndërkonfesionale. Ato janë produkti më i mirë i depërtimit të feve të mëdha në këtë zonë të vogël, që historikisht ka qenë gjithmonë në udhëkryqin e katolicizmit dhe ortodoksisë.
Sipas historianit Ivan Jovoviq, ekumenizmi popullor në këtë zonë e ka zanafillën në lidhjet e gjakut, kumbaritë, vëllazëritë dhe fqinjësinë e mirë, dhe në gjithë këtë rol të rëndësishëm ka luajtur edhe kleri i vendbanimit.
Ky tekst është krijuar në kuadër të projektit për promovimin e ndërkulturalizmit në Ulqin dhe Tivar, i financuar nga Ministria e Administratës Publike, Shoqërisë Digjitale dhe Mediave, nga Fondi për Nxitjen e Pluralizmit dhe Diversitetit Mediatik dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e donatorit.
