Shkencëtarja amerikane Paula Royster ka qëndruar kah mesi i muajit të kaluar disa ditë në Ulqin. Ajo ka mbledhur të dhëna për ardhjen e Harapëve afrikan në qytetin tonë, si dhe për jetën e tyre. Për UL-info ajo ka shkruar mbresat e veta për këtë qëndrim, të cilat i publikojmë në dy vazhdime.
Nëse duhet të zgjedh një fjalë për të përshkruar Ulqinin, ajo do të ishte mirësia. Mirësia është një nga karakteristikat më fisnike të njerëzimit ngase ajo qëndron në dorë të të huajve dhe përfaqëson shpirtin e një populli të gatshëm të shkojë përtej status quo-së . Koha që kalova në Ulqin ishte e vlefshme – falenderuar mirësisë së të huajve të cilët tanimë janë kthyer në miq. Vizita ime u organizua nga Ambasada e SHBA në Podgoricë, me objektiv për të treguar përpjekjet e shtetit tonë për t’u bërë ” një Union më i përsosur dhe i barabartë “, siç përfytyroi presidenti Abraham Lincoln. Si shtesë përhapjes së lajmit të mirë të këmbënguljes , përkushtimit dhe vizionit për të ardhmen e një populli të cilit gjatë kohë i është mohuar e drejta e mbrojtjes së barabartë para ligjit, unë gjithashtu pata rastin të ndjek disa hulumtime lidhur me popullsinë afrikane në Ulqin, edhe ata të robëruar edhe ata të lirë, që është edhe tema e këtij shkrimi. Ndonëse Rizo me të drejtë është një figurë e çmuar në traditën e qytezës, duhet theksuar se ka pasur familje të tjera afrikane që kontribuan në kulturën dhe traditën e Ulqinit , emrat e të cilëve janë humbur apo harruar, por me ndihmën e arkivave të Tivarit dhe Cetinës, emrat e tyre do të ringjallen.
Maafa
|
Maafa është një term Kiswahili për të përshkruar “ngjarje të tmerrshme” ose “fatkeqësi të madhe” dhe është termi i diasporës Afrikane për Holokaustin afrikan të cilin të gjithë sot e njohim si skllavëri. Kiswahili është gjuhë e pastër Nilo-Sahariane që flitej nga afrikanët lindor para pushtimit islamik arab të kontinentit, duke e bërë kështu gjuhën Swahili një përzierje të gjuhëve Kiswahili dhe gjuhës arabe. |
Një zbulim tjetër ishte ky vendvarrim i një bariu Afrikan pa emër i cili ishte vrarë. Varrimet tradicionale afrikane diktojnë që anëtarët e familjes mbretërore të varrosen nën një pemë -me kokë të pozicionuar në drejtim të lindjes së diellit (agimi) dhe këmbë në perëndim (muzg). Afërsia dhe pozicionimi i këtij varri tregojnë se kushdo të ketë qenë ky person, u respektuan trashëgimia e tij afrikane dhe ritet funerale. Unë jam në pritje të kujtdo që mund të dijë detajet e fatit të këtij njeriu, përfshirë edhe emrin e tij.
|
Bariu Afrikan i Panjohur. Foto marrë nga Ismet Karamanaga |
Një zbulim tjetër interesant ishte brenda mureve të qytetit të vjetër (Kalaja) dhe Tivarit. Në shumë nga muret e këtyre fortesave ishin përdorur guaca të grimcuara qoftë për punë riparuese qoftë si pjesë e konfigurimit origjinal të strukturave. Kjo gjithashtu është edhe një praktikë që kam parë në kalatë e Ganës, si dhe në vendet e tjera kryesisht të Afrikës, ku strukturat kërkonin një epoksi të fortë. Meqë kalatë janë të vendosura në afërsi të detit, guaca kishte me bollëk. Përdorimi i tyre reduktonte kërkesën për ujë, zvogëlonte tkurrjen dhe mundësonte konzervim më të shpejtë sidomos në klimat e ngrohta / nxehta.
Meli afrikan apo “bukë misri” ishte një tjetër surprizë e këndshme në Ulqin. Në kontinent, disa ende përdorin melekuqe, por në diasporë, ne përdorim produktet e misrit dhe ndonjëherë i skuqim në një tigan (që quhet bukëmisri me ujë të nxehtë).
