Ulqinakët shkuan në Ullishtën e tyre si në haxhillëk. Ata e dinin se po hynin në një hapësirë të veçantë, praktikisht të shenjtë për ta. Sepse ullini është një pemë e shenjtë, e bekuar, e përmendur shumë herë në të gjithë librat e shenjtë.
Kishte tre rrugë, ose rrugë kryesore, që të çonin praktikisht në të gjithë Ullishtën, më e rëndësishmja prej të cilave ishte ajo që kalonte në zemër të kompleksit, deri në Valdanos.
“Duke pasur parasysh rëndësinë e tij detare dhe tregtare, turqit i kushtuan një rëndësi të madhe gjirit të Valdanosit. Prandaj ndërtuan një rrugë me kalldrëm nga gjiri deri në Ulqin, e cila është në gjendje mjaft të mirë edhe sot”, shkruan historiani, kapiteni Dinko-Bure Franetoviq në një libër për historinë e detarisë në Mal të Zi, botuar në vitin 1960.
Me pak financim, kjo rutë, rreth 3.5 kilometra, mund të jetë edhe sot një atraksion turistik, bëjnë të ditur nga Organizata Turistike e Ulqinit, e cila në bashkëpunim me disa shoqata joqeveritare ka filluar procesin e restaurimit të shtigjeve të ecjes në këtë komunë.
Diku në mesin e kësaj rruge gjendet Kroni i Begut, e ndërtuar nga Beqir-beg Resulbegoviqi në fund të shekullit të 18-të. Kjo ndërtesë e bukur prej guri i shërben edhe sot qëllimit të saj parësor, ndonëse sigurisht që ka nevojë për rindërtim.
Ekziston gjithashtu një iniciativë për të ndërtuar një shteg ecjeje nga Valdanos deri te Fneri, ose kepi Mendra, dhe prej andej deri në Kala, i cili do të kalonte pjesërisht nëpër Ullishtë. Padyshim që do të ishte një atraksion i vërtetë për të gjithë turistët dhe vizitorët.
Mali i Zi mund të aplikojë për Programin e Rrugëve Kulturore të Këshillit të Evropës, i cili filloi në 1987, dhe i cili, për shembull, përfshin Rrugën e Pemës së Ullirit.
Rrugët kulturore mundësojnë një qasje krijuese që përfshin vizitorët dhe në këtë mënyrë rrit përvojën duke marrë pjesë në aktivitete karakteristike të një destinacioni të caktuar. Trashëgimia jomateriale është veçanërisht e theksuar sepse turistët fitojnë njohuri dhe aftësi të reja në një mënyrë interesante dhe gjithëpërfshirëse.
Roli i udhërrëfyesve që do t’u tregonin turistëve për rëndësinë e ullishtarisë për Ulqinin ndër shekuj është veçanërisht i rëndësishëm. Sepse turistët e sotëm, përveç pushimeve, kërkojnë autenticitetin, duan të përjetojnë jetën në komunitetet lokale, zakonet e tyre, ndaj dhe ky program është një mundësi e shkëlqyer që destinacionet më pak të njohura, apo komunitetet lokale, të bëhen më të dukshme dhe ofertat e tyre më të njohura.
Ulqini i ka të gjitha. Thjesht duhet të jeni të vetëdijshëm për të, të dini si ta paketoni, ta promovoni dhe t’u ofroni mysafirëve dhe vizitorëve historinë e duhur në mënyrë që ata ta përjetojnë Ulqinin në mënyrën më të bukur.
“Nxitoni, të gjithë ju që dëshironi të shijoni peizazhin që ka mbetur për qindra vjet ashtu siç e krijoi Nëna Natyrë për kënaqësinë e saj”, shkruante shkencëtari çek Jozef jan Svatek nga Valdanosi 112 vjet më parë.
Ky tekst është krijuar si pjesë e projektit Turizmi i Ullirit – një vend i ri në ofertën turistike, promovimin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të Ulqinit, financuar nga Ministria e Kulturës dhe Medias, nga Fondi për Nxitja e Pluralizmit dhe Diversitetit Mediatik. Përmbajtja e këtij teksti është përgjegjësi e vetme e OJQ-së “Ul info” dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Ministrisë.
