Ulqini i dorëzohet Malit të Zi në vitin 1880. Meqë ishte puna për një qytet të banuar vetëm me popullësi shqiptare pasojat e një akti të tillë sollën mjaftë vështirësi. Një pjesë e madhe e popullatës shumë vështirë u është adaptuar kushteve të reja të jetesës të cilat ishin fare të tjera nga kushtet e jetesës në kohën e sundimit otoman , i cili në këtë qytet ka zgjatur mbi 300 vjet. Prandaj ka qenë i kuptueshëm vendimi i 463 familjeve që ta lëshojnë qytetin dhe të shpërngulen kryesisht në Shkodër, Durrës, Lezhë. Më vonë Turqia hapi konsullatën në Ulqin . Kur Ulqini bëhet pjesë e shtetit të Malit të Zi, aty kanë jetuar vetëm dhjetë familje malaziase. Më 1894 Ulqini ka qenë qyteti i dytë më popullësi në Mal të Zi. Ka pasur 1.000 shtëpi për banim dhe 4.000 banorë.Në qytet kanë jetuar Arbanasët-detarë, varoshi është ndarë në këto lagje:Rana, Pazari, Kalaja si edhe disa mëhalla. Sipas disa tregimeve ka pasur vetëm disa shtëpia malazeze.
Restauranti-kafeneja “ Tri ribara “
Rhëfim 1: Çdo ditë në kafenenë “Bojana” rrijnë shoku im Dr.Rexhep Spuzha, pediatër në pension ( 1947 ) dhe Xhaudet Haxhibrahimi mjeshtër elektromekanik ( 1945 ), gjithashtu në pension. Shpesh herë i bashkangjitet edhe dikush tjetër. Edhe unë i përshëndes ndonjëherë. Duke biseduar për restaurantin- kafenenë e mëpërparshme “ Tri ribara” Xhaudeti më tha :“ Kam ndëgjuar se kjo ka qenë fillimisht pronësia e Sulejman Hoxhës, më vonë ka qenë e familjes Çarmaku”.
Rrëfim 2.Duke pirë kafe në restaurantin “Aragosta” në Ranë me Dr.Fatmir-Faqo Resulbegun ( 1951 )ai më tha :”Unë kam shkue në zabavishte ( fushnjore) në vendin ku kan qenë “Tri Ribara”.
Rrëfimi 3. Rifat Musa Hoxha ( 1934 ) është mjeshtër druri, marangun në pension. Është bashkëbisedues i mirë. Në pyetjen time lidhur me ish “Tri ribara” në Ranë më tregoj: “Kam dëgjue se kjo shtëpi mëpërpara ka qenë pronësia e vëllezërve Murat dhe Sherif Hoxhës. Ato e kanë trashëguar prej grave tyre të cilat nuk kanë pasur vëllezër dhe atë shtëpi e kanë sjellur me martesën e tyre. Më vonë ajo bëhet pronësia e familjes Çarmaku.
Rrëfimi 4. Kahraman Mano Karamanaga tregonte :Kabili (djali i dytë i tij) punon në kafenenë ”Tri ribara”. Shpesh shkoj atje më tepër të bisedoj magjarçe me mjeshtrin e tij. Emrin e ka Shanjika, e unë i bëj naze e thërras “magjarash”( nga intervista e Ali Llunjit).
Rrëfimi 5. Rajko Bozhidar Çarmaku ( 1939 ) është tekniku ndërtimor në pension. Jeton në lagjen Meterizi. Me kërkesën time më vizitoj në shtëpinë time. Ai tregon:”Gjyshi im Marko Çarmaku me disa malazezë nga Pobori ( të ardhur në Ulqin prej një fshati Pobori sipër Budvës), në dekadën e tretë të shekullit XX emigruan në Itali për shkak se nuk e kanë pranuar Sërbinë, Mbretin Aleksandrin atëherë. Ai me disa shokë pas disa viteve migrim kthehet në Ulqin. Pas kthimit, së shpejti bleu shtëpinë në Ranë ( nuk e din se prej kuj). Më vonë Marko Çarmaku zgjidhet për prezidentin e Ulqinit (ku qëndron dy vjetë 1945-1947). Pas vitit 1945 pushteti i ri i atëhershëm-partizanët ja konfiskojnë mallin dhe shtëpinë në Ranë.”.
Rajko Çarmakut i kujtohet se në këtë shtëpi ka qenë foshnjorja për fëmijë të vegjël. Më vonë i kthehet diçka prej mallit të tyre dhe shtëpia në Ranë. “Fillimisht ne e kemi dhënë me qira Ibro dhe Minka Dediqit, të cilët kanë punuar së bashku, Ibroja si kamajer, Minka si kuzhinjere. Më vonë na kanë bërë me presion që ta shesim sipërmarrjes hotelierike kur ishte drejtor Ljubo Brnoviqi. Dokumentacionin për këtë pronë e ka pasur Ivo Çarmaku i cili ka jetuar në Beograd. Në Ranë kanë qenë në ato kohëra këto objekte hotelerike-turistike: hotel “Republika” dhe dy kafene-restauranta: “Bojana” e familjes Hajdukoviq, dhe “Tri ribara” dikur pronësia e familjes Çarmaku”Në vend kafenes “Tri ribara” pronarët e rinjë ndërtuan hotel “Riva”.
“Bojana”
Rrëfimi1.Lidhur më këtë bisedova me Myfit Hoxhën(1936). Ai më tha se kafeneja “Bojana” në Ranë e cila u ndërtua në vitin 1923 ka qenë fillimisht pronësia e Sulejman Hoxhës i cili ka qenë tregëtar i njohur në atë kohë. Pas ardhjes në Ulqin familja Hajdukoviq miqësohet me familjen e tyre. Gjatë tregëtisë me dru dhe shoqërimit ndërmjet dy familjeve , Sulejman Hoxha ja shet shtëpinë në Ranë (më von kafeneja “Bojana” ), familjes të përmenduar Hajdukoviq. “Bojana” edhe sot është pronësia e pasardhësit të tyre Dushan –Bakule ( Boro )Hajdukoviqit. Në murin prej jugut shkruan :” H X” (qirilic-Nikola Hajduković ).
Rrëfimi 2.Me datën 17.korrik 2016 bisedova me Dushan-Bakule Hajdukoviqin ( 1964) i cili i vërtetoji fjaltë e Myfit Hoxhës. Ai tha se ato me këtë familje kanë kumari dhe miqësi të gjatë. Ai mi premtoji disa fotogarfi të vjetëra të kafenesë „Bojana“. Më tregoji ( dhe e vërtetova ) se e ka rujtuar jashtësinë dhe ambientin e dikurshëm të këtij objekti të vjetër hotelierik por edhe kulturo-historik të Ulqinit.
„Bojana“ ka qenë e shfrytëzuar edhe si bankë ( këtë ma tregoji Hajro Pufja Ulqinaku). Një kohë të gjatë ishte kafeneja e të gjithë ulqinakve, vend ku janë takuar të gjithë pa lidhur feje dhe kombësie. Për këtë meritat i kanë takuar Boro Hajdukoviqit ( babai i Dushan Bakule Hajdukoviqit).
Është më rëndësi të theksohet: se objekti i vjetër „Bojana“ është ndërë të vetmët në Ranë i cili ka rujtuar pamjen e dikurshme. Meritat për këtë i takojnë Boro Dushan Hajkdukoviqit ( 1934-1990) si edhe djalit tij Dushan-Bakule Hajdukoviqit.
